Soho House slachtoffer van te streng geformuleerd beleid of slechte voorbereiding zitting?
De recente uitspraak van de rechtbank Amsterdam tot vernietiging van de omgevingsvergunning voor Soho House heeft de nodige opschudding veroorzaakt binnen de Amsterdamse hotellerie.
Om de vestiging van het Soho House in het voormalige Bungehuis aan de Spuistraat te Amsterdam mogelijk te maken heeft de gemeente Amsterdam in de eerste instantie een omgevingsvergunning verleend wegens strijd met het bestemmingsplan. Volgens de gemeente was sprake van een ‘uniek’ hotelconcept. Een aantal buren konden zich hiermee niet verenigen en tekende (uiteindelijk) beroep aan bij de rechtbank.
Onder meer voerden de omwonenden aan dat de verstrekte omgevingsvergunning in strijd was met het ‘hotelbeleid binnenstad 2012-2015’ en de ‘Nota grenzen aan het hotelbeleid’.
Op grond van deze twee beleidsstukken geldt in dit deel van Amsterdam het uitgangspunt dat er geen uitbreiding van hotels is toegestaan, tenzij sprake is van een bij de gemeente Amsterdam reeds kenbaar gemaakt (en op een lijst geplaatst) hotelinitiatief én dit hotelconcept in Amsterdam ‘uniek’ is.
Daarbovenop gelden er nog in het postcodegebied 1012 aanvullende eisen aan hoteluitbreiding (o.a. kwaliteitssprong van de gehele straat of straatwand, een substantiële bijdrage levert aan een verbetering van het woon- en leefklimaat ter plaatse, etc).
De rechtbank overweegt in dit kader dat het Soho House een internationaal karakter heeft en gericht is op de creatieve industrie, hetgeen op zichzelf nog onvoldoende zou zijn om dit initiatief aan te merken als een ‘uniek hotelconcept’ in de zin van het gemeentelijk beleid.
Daarnaast is de rechtbank van oordeel dat niet is aangetoond waarom het Soho House perse in het centrum van Amsterdam moet worden gevestigd en niet in een ander stadsdeel in Amsterdam. Evenmin is volgens de rechtbank aangetoond dat de vestiging van het Soho House een substantiële bijdrage levert aan de verbetering van het woon- en leefklimaat ter plaatse. De rechtbank doet de zaak vervolgens zelf af en vernietigd de verstrekte omgevingsvergunning.
Binnen de Amsterdamse hotellerie is de nodige ophef over deze uitspraak ontstaan. Daarbij speel onder meer een rol dat hoteliers het er unaniem er over eens lijken te zijn dat het Soho House wel degelijk valt op te vatten als ‘een uniek hotelconcept’. Juridisch ligt de vraag echter iets breder; is er sprake van een uniek hotelconcept zoals de gemeente Amsterdam dit in haar beleid heeft geformuleerd.
De door de gemeente Amsterdam in haar beleidsstukken gehanteerde woordkeuze lijkt nu door de rechter in het nadeel van de gemeente te worden uitgelegd.
Het is duidelijk dat de gemeente Amsterdam de uitbreiding van hotels zoveel mogelijk heeft willen tegengaan, maar wel een uitzondering heeft willen maken voor een specifiek aantal genoemde adressen en initiatieven waaronder juist het Soho House. De gemeente had er verstandig aan gedaan om in haar beleid niet tegelijkertijd allerlei voorwaarden te omschrijven die juist in het nadeel van het bewuste project zich tegen de gemeente konden keren.
Hoogstwaarschijnlijk heeft de gemeente in haar beleid nieuwe hotelinitiatieven willen ontmoedigen en zichzelf voldoende handvatten willen geven om dergelijke aanvragen te weigeren. Het lijkt bijvoorbeeld niet eenvoudig om (bij weigering!) aan te tonen dat een nieuw hotelinitiatief een substantiële bijdrage levert aan de verbetering van het woon- en leefklimaat ter plaatse…Tegelijkertijd lijkt de gemeente zichzelf hiermee voor het project Soho House in de voet te hebben geschoten.
De vraag is echter of de uitspraak van de rechtbank hetzelfde was uitgevallen indien de gemeente en de vergunningshouder het eigen huiswerk beter hadden voorbereid. Blijkbaar was de rechtbank niet overtuigd van het ‘unieke hotelconcept’, de kwaliteitsimpuls, de verbetering van het woon- en leefklimaat in de omgeving en de onderbouwing waarom het Soho House per se in het centrum moet worden gevestigd. Op het eerste gezicht lijkt een onderbouwing voor deze argumenten echter weldegelijk denkbaar, bijvoorbeeld middels deskundigenrapportages. Het is de vraag of de gemeente Amsterdam op dit punt de kwestie heeft onderschat en wellicht te weinig onderbouwing heeft overgelegd (hetgeen overigens ook op de weg van het Soho House had gelegen).
Juist nu de gemeente een relatief grote beleidsvrijheid heeft om af te wijken van het bestemmingsplan (en rechter dit terughoudend toetst) lijkt hoger beroep, dan wel een nieuwe aanvraag na eventueel aanpassing van de formulering van het gemeentelijk beleid, zeker niet kansloos.